Ngủ ngáy: nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa trị

Ngủ ngáy là một hiện tượng khá phổ biến và có thể gặp ở mọi đối tượng với mọi lứa tuổi khác nhau, từ trẻ em đến người trưởng thành, người già. Thực tế, có những người thấy hiện tượng này bình thường, tuy nhiên cũng có người cảm thấy khó chịu, phiền toái khi gặp phải và họ cảm thấy tự ti, mặc cảm với người khác. Để có thể biết rõ hơn về căn bệnh ngủ ngáy cùng nguyên nhân, dấu hiệu, cách chữa và cách phòng tránh, mời các bạn cùng tìm hiểu bài viết dưới đây.

Ngủ ngáy là gì?

Ngủ ngáy cũng có tên gọi khác là ngáy khi ngủ (tiếng Anh là Snoring) là hiện tượng khi đang ngủ một người hít vào một luồng không khí đi qua miệng hoặc mũi xuống phổi rồi thở ra nhưng đường hô hấp trên bị hẹp lại sẽ làm các mô niêm mạc xung quanh rung lên, tạo ra một loại âm thanh khò khè hoặc khàn khàn được gọi là "tiếng ngáy". Vùng hẹp có thể là vùng họng, mũi hoặc miệng của người đó.

Hiện tượng ngủ ngáy có thể gặp ở mọi đối tượng khác nhau, tuy nhiên thường gặp nhất là ở nam giới, người bị thừa cân, béo phì và hiện có xu hướng tăng theo tuổi tác. Một nghiên cứu ở Canada cho biết, tỷ lệ nam giới bị ngủ ngáy chiếm trên 70%, còn ở nữ giới là khoảng 50%. Bên cạnh đó, đàn ông trên 50 tuổi thường dễ ngủ ngáy đến 50%, còn 20% là tỷ lệ ở những nam giới dưới 30 tuổi.

Phần lớn ngủ ngáy thường gây ra nhiều bất tiện, khó chịu cho cả người bệnh lẫn những người xung quanh. Và tình trạng này kéo dài lại dẫn đến rất nhiều hậu quả nghiêm trọng cho những người ngủ ngáy.

Do chứng ngủ ngáy làm gián đoạn, ngắt quãng giấc ngủ khiến bệnh nhân dễ bị thức giấc vào giữa đêm, làm não bộ không có thời gian nghỉ ngơi. Hậu quả là bệnh nhân khó có thể tập trung, không tỉnh táo được trong công việc, sinh hoạt và luôn cảm thấy mệt mỏi, suy nhược cơ thể.

Bên cạnh đó, người bệnh còn có nguy cơ cao mắc phải một số bệnh lý như bệnh về tim mạch, đau đầu, tim mạch, đột quỵ, mất ngủ, ham muốn tình dục suy giảm... làm ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.

Đối với trẻ nhỏ, khi bị ngủ ngáy còn dễ mắc phải các bệnh có liên quan đến đường hô hấp như viêm xoang, nhiễm khuẩn đường hô hấp, viêm họng, viêm thanh quản, viêm amidan, viêm phổi, viêm thanh khí phế quản...

Xem thêm: cách chữa đau họng

Nguyên nhân ngủ ngáy

Như đã chia sẻ, ngủ ngáy thường xảy ra khi luồng khí lưu thông qua miệng, mũi bị tắc nghẽn lại. Tình trạng này thường bắt nguồn từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau, cụ thể:

Tuổi tác

Ở những người già, do các cơ quan trong cơ thể càng ngày càng có dấu hiệu lão hóa, đồng thời, cổ họng và trương lực trong cổ họng cũng không còn đàn hồi như thời còn trẻ khiến đường thở bị hẹp lại, tạo ra âm thanh mỗi khi ngủ.

Do đó, người già có thể tự điều chỉnh lối sống sinh hoạt của mình bằng cách tập luyện một số bài tập ở cổ họng như căng hàm, lưỡi chạm mũi, nâng vòm miệng mềm... để giúp giảm thiểu nguy cơ ngủ ngáy.

Hút thuốc lá

Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên chứng ngủ ngáy. Bởi khi hút thuốc, khói thuốc đi vào cổ họng sẽ kích thích khiến vùng họng sưng lên, đồng thời tiết ra nhiều chất nhầy hơn bình thường. Hậu quả là làm thu hẹp đường thở và xuất hiện âm thanh khò khè mỗi khi đi vào giấc ngủ.

Tư thế ngủ

Ngủ ngáy cũng xuất hiện nhiều hơn khi bạn nằm ngủ ở tư thế ngửa. Nguyên nhân là khi nằm ngửa, hàm miệng và lưỡi sẽ bị tụt lại phía sau, đường thở sẽ bị phần thịt ở cổ họng chặn lại. Đặc biệt, những người thường xuyên sử dụng gối cao để kê đầu mỗi khi ngủ thường rất dễ gặp phải tình trạng ngủ ngáy. Tìm hiểu tư thế ngủ đúng cách

Các vấn đề ở xoang, mũi

Một số vấn đề, dị tật có liên quan đến mũi, xoang như cuống lưỡi to, cổ họng có kích thước hẹp, lưỡi gà to, cuống họng dài, vẹo vách ngăn mũi, polyp khoang mũi, amidan quá to... cũng là nguyên nhân làm tắc nghẽn, thu hẹp một phần đường thở khiến việc thở trở nên khó khăn hơn, từ đó phát ra âm thanh bất thường.

Thừa cân, béo phì

Đây cũng là nguyên nhân gây ra hiện tượng ngủ ngáy thường gặp. Ở những người bị thừa cân, béo phì, do lượng mỡ tích tụ nhiều ở cổ họng sẽ chèn ép vào đường thở. Từ đó làm gián đoạn quá trình hô hấp và tạo ra âm thanh lạ.

Do đó, bạn cần chú ý duy trì số cân nặng của mình ở mức ổn định để phòng tránh hiện tượng ngủ ngáy. Một nghiên cứu cho thấy, việc giảm cân phù hợp sẽ giúp giảm thiểu đáng kể hiện tượng này.

Nghẹt mũi mãn tính

Đa phần nghẹt mũi do nhiễm trùng, dị ứng, không khí khô hoặc do hiện tượng lệch vách ngăn mũi gây ra. Nếu không chữa trị dứt điểm, bệnh nghẹt mũi từ cấp tính sẽ nhanh chuyển sang giai đoạn mãn tính, hậu quả là khiến không khí đi vào cơ thể giảm xuống, cản trở đường thở và xuất hiện nên một loại âm thanh khó chịu trong lúc bạn ngủ, đó chính là ngủ ngáy.

Tác dụng phụ của thuốc

Ngoài ra, việc sử dụng một số loại thuốc như thuốc giãn cơ, thuốc an thần, thuốc kháng histamine H1 cũng gây ra một số tác dụng phụ, điển hình là làm giãn cổ họng, cơ lưỡi và tiết ra chất nhầy khiến đường thở bị cản trở. Từ đó hình thành nên bệnh ngủ ngáy mà đối tượng có nguy cơ cao gặp phải là nam giới.

Uống rượu bia

Tương tự như việc hút thuốc lá, uống rượu bia không chỉ làm ảnh hưởng tới hoạt động của hệ thần kinh trung ương mà còn khiến các cơ ở vùng cổ bị giãn ra. Khi đó, đường hô hấp sẽ có xu hướng đóng lại và cản trở không khí lưu thông và hậu quả là dẫn đến ngủ ngáy rất khó chịu.

Mở miệng khi ngủ

Nhiều người thường có thói quen mở miệng mỗi khi đi ngủ nhưng không biết rằng, điều này lại là nguyên nhân chính khiến lượng không khí đi vào thành sau của cổ họng, làm các mô mềm bị rung lắc và phát ra âm thanh.

Không chỉ gây ngủ ngáy, thói quen mở miệng khi ngủ còn làm tăng nguy cơ ngưng thở khi ngủ, hôi miệng, sâu răng, trào ngược dạ dày thực quản cùng rất nhiều vấn đề nghiêm trọng khác.

Những tác hại nghiêm trọng của ngủ ngáy

Tác hại dễ nhận thấy nhất là ngủ ngáy sẽ gây cho người xung quanh cảm thấy khó chịu. Nhưng người ngủ ngáy mới chính là người đáng lo hơn cả.

Khi mắc bệnh ngủ ngáy sẽ có nguy cơ ngưng thở khi ngủ cao hơn bình thường do niêm mạc và các phần mềm ở cuống họng làm nghẹt khí quản, phổi và não gây ra hiện tượng thiếu không khí.

Ngoài ra, khi ngủ mà ngáy sẽ khiến bạn mệt mỏi hơn do não không được nghỉ ngơi sau một ngày hoạt động. Nếu để lâu dần sẽ gây suy giảm trí nhớ.

Ngủ ngáy còn làm tăng nguy cơ bị các bệnh như: suy giảm chức năng tình dục, huyết áp cao, rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim có thể gây đột tử trong khi ngủ.

Những người ngủ ngáy sẽ có nguy cơ mắc thêm bệnh đau đầu mãn tính cao hơn gấp 3 lần người không bị ngủ ngáy.

Phụ nữ mang thai bị ngủ ngáy có nguy cơ bị tiền sản giật và cao huyết áp.

Dấu hiệu các cấp độ của ngủ ngáy

Ngủ ngáy thường gây ra rất nhiều phiền toái, bất tiện và nó là một nỗi ám ảnh của những người xung quanh khi thấy người bệnh gặp phải. Thông thường, người ta chia loại bệnh này thành 3 cấp độ chính với những triệu chứng riêng, cụ thể:

• Cấp độ 1: Tiếng ngáy diễn ra ít, chưa nhiều, thỉnh thoảng mới ngáy và nếu thay đổi tư thế từ nằm ngửa sang trái/phải thì sẽ không ngáy nữa.
• Cấp độ 2: Mức độ ngáy diễn ra ở mức độ vừa phải, tiếng ngáy có dấu hiệu to hơn. Khi nằm ngủ ở tư thế nghiêng, tư thế ngáy sẽ hết.
• Cấp độ 3: Tiếng gáy trở nên to bất thường, dù nằm ở tư thế nào thì vẫn ngáy và có kèm theo một số triệu chứng, dấu hiệu như nghẹt thở nhất thời, dễ bị tỉnh giấc, cơ thể mỏi mệt. Nếu không có biện pháp khắc phục, có thể dẫn đến chứng ngưng thở khi ngủ, nặng nhất là tử vong.

Các cách chữa ngủ ngáy hiện nay

Có thể thấy, ngủ ngáy là một loại bệnh tiềm ẩn rất nhiều vấn đề nguy hiểm đối với sức khỏe, đồng thời làm ảnh hưởng đến những người xung quanh. Chính vì vậy, ngay khi có những dấu hiệu ngủ ngáy, người bệnh cần nhanh chóng đi thăm khám, chữa trị sớm.

Tùy vào nguyên nhân, mức độ nặng hay nhẹ của bệnh sẽ tương ứng với cách chữa khác nhau. Dưới đây là một số cách chữa ngủ ngáy phổ biến:

Điều trị tại nhà

Đối với trường hợp ngủ ngáy là do thói quen sinh hoạt không lành mạnh, người bệnh có thể điều chỉnh lại bằng một số vấn đề sau:

• Thay đổi tư thế ngủ bằng cách đổi từ nằm ngửa sang nằm nghiêng hoặc kê thêm một chiếc gối cao ở phía sau lưng để làm giảm áp lực vào đường thở, giúp không khí dễ lưu thông và giảm thiểu ngủ ngáy.
• Giữ cho mình số cân nặng phù hợp, không quá béo cũng không quá gầy. Điều này vừa giúp cải thiện ngủ ngáy, vừa giúp phòng tránh được một số bệnh lý như tiểu đường, huyết áp, tim mạch...
• Nên uống một cốc nước ấm trước khi đi ngủ để giúp làm ẩm khu vực cổ họng, từ đó ngăn ngừa tình trạng ngủ ngáy. Có thể uống nước ấm pha cùng một chút mật ong hoặc các loại trà như trà tâm sen, trà gừng mật ong, trà hoa cúc...
• Có thể ngậm, súc miệng, họng bằng tinh dầu bạc hà cùng một chút nước ấm trước khi đi ngủ. Hoặc uống trà bạc hà cũng là cách chữa chứng ngủ ngáy hiệu quả.
• Nên dùng bữa tối trước khi đi ngủ ít nhất là 2 tiếng. Chỉ nên ăn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa, tránh ăn các loại đồ ăn chứa nhiều chất béo, thức ăn có nguồn gốc từ bơ sữa và tránh ăn quá no trước khi đi ngủ.
• Tránh sử dụng thuốc an thần hoặc uống bia, rượu, các loại đồ uống chứa cồn trước khi đi vào giấc ngủ ít nhất là 4 tiếng.
• Nếu bị nghẹt mũi, nên sử dụng các loại dung dịch, thuốc xịt mũi theo đúng phác đồ bác sĩ đưa ra.
• Xây dựng cho mình một thói quen sinh hoạt, làm việc phù hợp, đặc biệt là tập thói quen đi ngủ, thức dậy đúng giờ, ngủ đầy đủ khoảng 7 – 8 tiếng mỗi đêm.
• Tránh lạm dụng thuốc, đặc biệt là thuốc an thần trước khi đi ngủ. Khi muốn sử dụng thuốc, cần phải hỏi ý kiến của bác sĩ để được tư vấn loại thuốc phù hợp.
• Thường xuyên vệ sinh, dọn dẹp phòng ngủ. Tránh để động vật, thú cưng nằm ngủ trên giường vì chúng dễ bị rụng lông, bạn sẽ dễ hít phải và bị dị ứng.

Sử dụng thiết bị nha khoa

Đối với cách này, bệnh nhân có thể sử dụng các loại thiết bị hỗ trợ nhằm giúp cải thiện tình trạng ngủ ngáy. Để biết loại thiết bị phù hợp với tình trạng bệnh của mình, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn cụ thể.

Phẫu thuật

Trong một số trường hợp ngủ ngáy đã chuyển sang mức độ nặng, việc áp dụng các cách khác không còn hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân làm phẫu thuật. Bằng cách sử dụng các loại máy móc, thiết bị hiện đại để loại bỏ hoặc thu nhỏ phần mô thừa có trong cổ họng, thành bên họng, đôi khi kèm theo việc cắt amidan, làm mềm vòm miệng, tình trạng ngáy khi ngủ sẽ được cải thiện hiệu quả.

Cách phòng tránh ngủ ngáy hiệu quả

Hiện tượng ngủ ngáy có thể xảy đến bất cứ lúc nào, do đó mọi người nên phòng tránh bằng một số biện pháp đơn giản sau:

• Bổ sung đầy đủ từ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày.
• Vệ sinh vỏ gối, chăn màn thường xuyên.
• Thường xuyên sử dụng nước muối sinh lý để vệ sinh mũi nhằm giúp làm sạch các bụi bẩn khỏi mũi.
• Tăng cường tập thể dục hàng ngày.
• Xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh, phù hợp.
• Ăn uống điều độ, đầy đủ dinh dưỡng.
• Tránh ăn quá no, tránh ăn trước khi đi ngủ khoảng 2 tiếng.
• Có thể sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà khi thời tiết khô hanh.

Hy vọng qua bài viết này đã giúp mọi người biết rõ bệnh ngủ ngáy cũng như các vấn đề có liên quan. Nếu không may gặp phải, mọi người có thể áp dụng một số cách chữa tại nhà hoặc chủ động đi thăm khám bác sĩ ngay nhé.